Itsas milia-en iturria ikusi

{{Unitate infotaula}}

'''Itsas milia''', edo '''milia nautikoa''', [[Neurri-unitate|neurri unitate]] bat da [[Nabigazio|itsas]] eta aire nabigazioan erabiltzen dena [[Luzera (geometria)|luzera]] neurtzeko, 1.852,00 metroren baliokidea.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Euskaltzaindiaren Hiztegia > itsas milia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_hiztegianbilatu&task=bilaketa&Itemid=1693&lang=eu-ES&nondik=0&zenbat=100&non=osagaiakHasi&query=itsas+milia&subcMota=&pos=&usgDomain=&usgGeo=&usgBeste=&usgReg=|aldizkaria=www.euskaltzaindia.eus|sartze-data=2023-02-23}}</ref><ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=Euskalterm > itsas milia|url=https://www.euskadi.eus/app/euskal-terminologia-banku-publikoa-2/milla-nautica/kirola,-jokoak,-aisia-nautika-nabigazioa/fitxatermino/46731|aldizkaria=www.euskadi.eus|sartze-data=2023-02-23}}</ref>

Batzuetan, ''mi'' laburdura erabili ohi da (''mile'' ingelesaren lehen bi letrak), baina ohikoak dira ''m'' letra soila edo izen osoa erabiltzen da, ''mile''.<ref>{{erreferentzia|abizena=Jose Ramon Etxebarria|urtea=2011|izenburua=Zientzia eta teknikako euskara arautzeko gomendioak|argitaletxea=Eusko Jaurlaritza|ISBN=978-8445731369|url=https://irale.hezkuntza.net/c/document_library/get_file?uuid=c597fd83-e446-485a-80ed-e032548e90df&groupId=17604}}</ref> Erabilitako beste sinbolo batzuk dira M, NM, Nm, nm, mpk, mn eta nmi.<ref>{{Erreferentzia|abizena=S.V. Gupta|izenburua=Units of measurement : past, present and future : international system of units {{!}} WorldCat.org|hizkuntza=en|url=https://www.worldcat.org/title/501804251|aldizkaria=www.worldcat.org|sartze-data=2023-02-23}}</ref>
[[Fitxategi:Nautic_mile_definition_v2-ca.svg|ezkerrera|thumb|Itsas miliaren definizioa.]]
Itsas milia duela mende batzuk hasi zen erabiltzen [[Nabigazio|nabigazioan]], herrialdearen arabera definizio desberdinekin. Nazioarteko itsas milia ''First International Extremary Hydrographic Conference'' erakundeak definitu zuen, [[Monako|Monakon]], [[1929|1929an]], 1.852 [[metro]] zehatz-mehatz.<ref name=":0" /> Itsas milia bat [[Meridiano|meridianoaren]] arkuko minutu baten baliokidea da, 1,852 00 km-ko luzerarekin, eta [[Nazioarteko Erakunde Hidrografikoa|Nazioarteko Erakunde Hidrografikoak]] eta [[Pisuen eta Neurrien Nazioarteko Bulegoa|Pisu eta Neurrien Nazioarteko Bulegoak]] onartu zuten.<ref name=":1">{{Erreferentzia|izenburua=Le Système international d’unités (SI) - 8e édition|argitaletxea=Bureau international des poids et mesures|hizkuntza=fr|data=2006|url=https://web.archive.org/web/20230223140548/https://www.bipm.org/fr/search?p_p_id=search_portlet&p_p_lifecycle=2&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_resource_id=/download/publication&p_p_cacheability=cacheLevelPage&_search_portlet_dlFileId=41483207&p_p_lifecycle=1&_search_portlet_javax.portlet.action=search&_search_portlet_formDate=1677160863285&_search_portlet_query=mille+marine&_search_portlet_source=BIPM|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2023-02-23}}</ref> Lehen, definizioak desberdinak ziren, eta 1929tik aurrera denbora behar izan zen, [[Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna|Sobietar Batasunak]], [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuek]] eta [[Erresuma Batua|Erresuma Batuak]] nazioarteko arau berria onar zezaten.

== Erabilerak ==
Itsas milia munduko [[Itsastar|nabigatzaile]] guztiek erabiltzen dute, baita [[Sistema metriko hamartarra|sistema metrikora]] ohituta daudenek ere. [[Itsasontzi|Itsasontzien]] [[abiadura]] unitatea, [[Korapilo (abiadura unitatea)|korapiloa]] edo itsas milia bat orduko, horretatik eratorria da, eta 1,852 km/h edo 0,514 m/s da.<ref name=":1" /> Karta nautiko batean bi punturen arteko distantzia kalkulatzeko, [[Konpas (tresna)|konpas]] batekin neurtu behar da bi puntuen arteko angelua, eta, ondoren, neurtu zenbat arku minutuko balioa duen angelu horrek [[Latitude|latitudeen]] eskalan, alboetan.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Marcela Castells Sanabra, Jordi Mateu LLevadot, Jordi Torralbo Gavilán|urtea=2000|izenburua=Patrón de yate : resúmenes teóricos, test y problemas de navegación {{!}} WorldCat.org|hizkuntza=es|url=https://www.worldcat.org/title/923751601|aldizkaria=www.worldcat.org|sartze-data=2023-02-23}}</ref> [[Meridiano|Meridianoek]] luzera bera dute, eta denak poloetan ebakitzen dira; [[Paralelo (geografia)|paraleloak]], berriz, ez dira inon ebakitzen, eta luzera txikitzen doa, [[Ekuador|ekuatoreko]] balio maximotik, zero den poloetara. Ekuatorean, [[Longitude|longitudeko]] 1° batek 60,11 mi (111,323 km) hartzen ditu, 80° latitudean soilik 10,47 mi (19,390 km) eta poloetan (90° latitudean) 0 mi. Meridianoen graduak ere ez dira konstanteak, Lurra poloetan lauago baita. Hala ere, aldaketa txikiagoa da, ekuatorean gradu bat 59,72 mi-ren baliokidea da (110,6 km) eta 60,31 mi-rena (111,7 km) poloetatik gertu (0,59 mi edo 1,1 km-ko aldea).<ref>{{Erreferentzia|abizena=Manuel Quirós Hernández|izenburua=Tecnologías de la información geográfica (TIG) cartografía, fotointerpretación, teledetección y SIG {{!}} WorldCat.org|argitaletxea=Universidad de Salamanca|hizkuntza=es|url=https://www.worldcat.org/title/761266001|aldizkaria=www.worldcat.org|sartze-data=2023-02-23}}</ref>
[[Fitxategi:Zee_spain.png|thumb|Espainiako [[Ekonomia-eremu esklusibo|eremu ekonomiko esklusiboa]].]]
[[Jurisdikziopeko ur|Lurralde urak]], edo herrialde baten jurisdikzioko [[Itsaso|itsasoa]], [[Itsasertz|itsasertzaren]] ondoan dagoen itsas lerroa da, zeinaren gainean [[Burujabetza|burujabe]] den herrialdea bera. Gaur egun, itsasertzetik 12 mi hartzen du. [[Ekonomia-eremu esklusibo|Ekonomia eremu esklusiboa]] edo ondare itsasoa itsas [[Ekonomia-eremu esklusibo|eremu]] zabalago bat da, non itsasertzeko estatuak baliabideak esploratzeko eta erabiltzeko eskubideak baititu. [[Jurisdikziopeko ur|Jurisdikziopeko itsasoaren]] kanpoaldeko mugatik 200 mi-ra hedatzen da.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Derecho internacional publico {{!}} WorldCat.org|hizkuntza=es|url=https://www.worldcat.org/title/630586199|aldizkaria=www.worldcat.org|sartze-data=2023-02-24}}</ref>

Hona hemen portuen arteko distantzia batzuk: [[Coruña|A Coruña]]–[[Bilbo]] 255 mi, [[Lisboa]]–[[Bilbo]] 582 mi, [[Algeciras]]–Bilbo 870 mi, [[Gibraltar]]–[[Pasaia]] 918 mi, [[Donostia]]–[[Huelva]] 833 mi, Pasaia–[[Bartzelona]] 1.433 mi; [[Bermeo]]–[[Palamós]] 1.440 mi;<ref>{{Erreferentzia|abizena=Armada Española|izenburua=Distancias entre puertos|hizkuntza=es|data=2023-01-23|url=https://web.archive.org/web/20230123105747/https://armada.defensa.gob.es/ihm/Aplicaciones/Distancia/Index_Distancia_xml.htm|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2023-02-24}}</ref> Lisboa–[[New York]] 2.935 mi, [[Tokio]]–[[San Frantzisko (Kalifornia)|San Francisco]] 4.474 mi, San Francisco–[[Sydney]] 6.442 mi.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Google Earth|hizkuntza=ca|url=https://www.google.com/intl/ca/earth/|aldizkaria=Google Earth|sartze-data=2023-02-24}}</ref>

=== Bi punturen arteko distantziaren kalkulua, posiziotik abiatuta ===
[[Fitxategi:Geographical11.png|thumb|A eta B puntuen arteko distantzia kalkulatu nahi da. Zirkulu horia ekuatorea da eta P puntua [[Iparburua|ipar polo]] geografikoa.]]
Bi punturen [[Koordenatu geografikoen sistema|koordenatu geografikoak]] kontuan hartuta, [[Lurra|Lurraren]] gainazal esferikoan bereizten dituen distantzia kalkula daiteke, trigonometria esferikoaren kalkulu baten bidez. Adibidez, Favàritxeko [[Lurmutur|lurmuturraren]] ([[Menorca]]) eta [[Creus|Creuseko]] lurmuturraren ([[Gironako probintzia|Girona]]) artean.
{| class="wikitable"
|+
!Puntua
![[Latitude|Latitudea]]
![[Longitude|Longitudea]]
!Latitudearen angelu plano osagarria
!Longitudearen angelu plano totala
|-
|A = Favàritxeko lurmuturra
|ΦA = 40º 00' N
|4° 16' E
|90° – ΦA = 50° 00'
| rowspan="2" |4° 16' – 3° 19' = 57'
|-
|B = [[Creus|Creuseko]] lurmuturra
|ΦB = 42° 19' N
|3° 19' E
|90° – ΦB = 47° 41'
|}
Bessel-en formula aplikatuz, A eta B puntuetatik pasatzen diren eta P [[Iparburua|ipar poloan]] ebakitzen diren bi meridianoek osatutako y angelu esferikoa kalkula daiteke:<math>\cos \gamma = \cos(47^\circ 41') \cdot \cos(50^\circ) + \sin (47^\circ 41') \cdot \sin(50^\circ) \cdot \cos (57') = 0,999 </math> 

Itsas milietan distantzia hau izanen da:

<math>\overline{AB} = \arccos(0,999) = 2^\circ 25' = 145' = 145 \; mi </math><ref>{{Erreferentzia|abizena=A. Rodríguez Arós, F. Blanco, M. J. Muiños|urtea=2012|izenburua=Trigonometría plana y esférica con aplicaciones a la navegación {{!}} WorldCat.org|ISBN=978-8497329057|hizkuntza=en|url=https://www.worldcat.org/title/780240083|aldizkaria=www.worldcat.org|sartze-data=2023-02-24}}</ref>
[[Fitxategi:Geira_Milha_XXIX_detalhe.jpg|ezkerrera|thumb|Erromako Via Novako XXIX. milia-harria; Bracara Augusta ([[Braga]]) eta Asturica Augusta ([[Estorga|Astorga]]) lotzen zituen bideak.]]

== Historia ==
[[Fitxategi:Península_Ibérica_no_portolano_de_Andrea_Benincasa_(1508).jpg|thumb|Andrea Benincasaren [[Portulano|portulanoa]] (1508).]]

=== Erromatar milia ===
«Milla» hitza latinezko ''mīlle''-tik dator, «mila» esan nahi duena, eta, zehatzago esanda, [[Milia erromatar|milia erromatarretik]] (''mīlle passuum''); [[Antzinako Erroma|Antzinako Erromaren]] [[luzera]] [[neurri]] bat, bost [[Oin (unitatea)|oineko]] mila urratsen baliokidea, eta, beraz, bost mila oinen baliokidea (1.479,5 m). Zortzi estadio grekoren baliokidea zen ([[Estadio (unitatea)|estadio]] batek 185 [[metro]] inguru neurtzen zituen). Izen arruntena ''mīlle passuum'' zen, baina batzuetan «''passuum''» isildu egiten zen.<ref>{{Erreferentzia|abizena=William Smith, LLD, William Wayte, G. E. Marindin, Ed.|izenburua=A Dictionary of Greek and Roman Antiquities (1890), MACELLUM, MATRA´LIA, MILLIA´RE|hizkuntza=en|data=2023-01-21|url=https://web.archive.org/web/20230121212040/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0063:alphabetic+letter=M:entry+group=2:entry=milliare-cn|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2023-02-24}}</ref>

=== Mediterraneoko beste milia batzuk ===
[[Fitxategi:Calc-lat.JPG|thumb|Paraleloak gradutan zatitzea [[Pierre Foncin|Pierre Foncinen]] ''La deuxième année de géographie'' liburuan (1882).]]
[[Mediterraneoa|Mediterraneo itsasoan]] ezarritako itsas milia luzeena ''milia mediterraneoa'' deitutakoa da, 1.230 m egiten duena, hau da, milia erromatarraren 5/6. [[Erdi Aroa|Erdi Aroko]] [[Portulano|portulanoetan]] erabili zen. [[XV. mendea|XV. mendean]], [[Legoa|espainiar legoa]] ere asko erabili izan zen itsasoan, [[Lurra|Lurraren]] zirkuluaren luzera graduaren bider  17½ baten baliokidea (1° = L/360, L izanik Lurraren zirkuluaren luzera). Litekeena da Erdi Aroko [[Italia|Italiako]] mapetan [[Ozeano Atlantikoa|Ozeano Atlantikoko]] kostaldeak milia erromatarraren magnitude bereko milia batekin neurtuak izatea. Aurkikuntza handien garaian, badirudi erabilera orokorrekoa zela. [[Kristobal Kolon|Kristobal Kolonek]] egindako erregistroek ([[1436]]/[[1451]]–[[1506]]) erakusten dute milia hau erabili zuela. [[Gradu sexagesimal|Gradu bat]] 56⅔ milia erromatarren baliokidea zen (84 km inguru, egungo balioa baino %&nbsp;32 gutxiago). Milia erromatarrak Mediterraneoan erabiltzen jarraitu zuen ia XVIII. mendearen amaiera arte, eta aldi horretan hasi zen graduan 75 kontatzen.<ref name=":2">{{erreferentzia|abizena=J. Löchstöer|urtea=1934|izenburua=On the History of the Nautical Mile|hizkuntza=en|url=https://web.archive.org/web/20230122223901/https://journals.lib.unb.ca/index.php/ihr/article/download/28097/1882520852|aldizkaria=The International Hydrographic Review}}</ref>
[[Fitxategi:B26056036F_-_Descripcion_de_las_Indias_del_Poniente_14.jpg|thumb|[[Espainia|Espainiako]] eta [[Portugal|Portugalgo]] interesen eta [[Ekialdeko Indiak|Ekialdeko Indietako]] interesen arteko mugatze lerroa adierazten duen mapa, [[Molukak|Moluka]], [[Filipinak|Filipina]] eta [[Marianak|Mariana]] artxipelagoekin (c. 1575 ).]]

=== Espainiar, frantses eta britainiar miliak ===
XV. mendearen hasieratik, itsasoan distantziak neurtzeko zenbait neurritako miliak erabili izan ziren: 1 230 m, 1.500 m eta 1.850 m inguru. Horiez gain, hiru itsas milia handiago erabiltzen ziren, azken bi milia txikiei lotuta zeudenak erlazio finko baten bidez: Espainiako [[itsas legoa]] 4 x 1.480 m-koa zen, horietatik 17½ bakoitza gradu baten baliokide, hori da, 105 km, nahiz eta, berez, 111 km den. Frantses ''lieu marin'' eta ''british sea league'' britainiar neurrietan (3 x 1.500 m gutxi gorabehera), gradu bakoitzak 20 zituen, beraz 90 km. Milia herbeheretar-alemana 5.500 m ingurukoa zen, horietatik 15 gradu baten baliokide, beraz gradu bakoitza 82,5 km. Milia horiek guztiak graduaren neurketan oinarritzen ziren eta, Lurra uste baino handiagoa zela agerian geratu zenean, miliaren luzera aldatu egin behar izan zen. Milia herbeheretar-alemana 5.500 m-tik 7.400 m-ra aldatu zen; frantses milia 4.500 m-tik 5.500 m-ra.<ref name=":2" />

=== Lurraren zirkunferentzia ===
Aurkikuntza handien hasieran, Lurraren dimentsioei buruzko hainbesteko ziurgabetasuna zegoen, non iritzi desberdintasunak % 50era iristen baitziren. [[Portugalgo Erresuma|Portugalgo Erresumak]] 25.200 [[Milia erromatar|milia erromatarreko]] neurria erabili zuen antzinako [[Eratostenes]] astronomo grekoak (K.a. 276–195) emandako Lurraren zirkunferentziarako. Arrazoi politikoengatik, [[Monarkia Hispaniko|Monarkia Hispanikoak]] 18.000 milia erromatarreko zirkunferentzia neurria hartu zuen, [[Klaudio Ptolomeo|Klaudio Ptolomeok]] (100–170 inguru) emana. Horrek aukera eman zien gaztelarrei [[Molukak]] [[Espainiar Ekialdeko Indiak|Ekialdeko Indiei]] eskatzeko, XVI. mendearen hasieran.<ref name=":3">{{Erreferentzia|izenburua=Mile, Nautical and Statute {{!}} Encyclopedia.com|argitaletxea=eb.archive.org|hizkuntza=en|data=2023-02-23|url=https://web.archive.org/web/20230122223859/https://www.encyclopedia.com/education/news-wires-white-papers-and-books/mile-nautical-and-statute|aldizkaria=Encyclopedia.com|sartze-data=2023-02-26}}</ref>
[[Fitxategi:Undecima_Asie_Tabula.jpg|thumb|[[Nicolaus Germanus|Nicolaus Germanusen]]  Asiako hamaikagarren mapa (1482). ]]

=== 60 miliako gradua ===
Kosmografoak XV. mendetik aurrera hasi ziren 60 [[Milia erromatar|milia erromatarreko]] gradua aintzat hartzen. [[Italia|Italiarrek]] milia hori etengabe erabili zuten Lurraren neurri gisa. [[Geografia (Ptolomeo)|Ptolomeoren ''Geographia''ren]] edizio batean, [[Ulm|Ulmen]] 1882an argitaratua, [[Hegoaldeko Asia|Hegoaldeko Asiako]] [[Mapa|kartan]] ageri da 60 miliako gradua. [[Nicolaus Germanus]] kartografoak (c. 1420–c. 1490) marraztua zuen jada mapa Ptolomeoren edizio baterako, 1466an, eta oso litekeena da 60 miliako graduaren sortzailea izatea. Emaitza izan zen graduaren zatiketa eroso bat, milia osoetan egina. Horrela jaio zen, inor konturatu gabe, [[Minutu sexagesimal|minutu bateko]] arku milia (gradu bat 60 arku minututan banatuta dago). Lurraren dimentsioei buruzko ziurgabetasun handia nagusitzen zen garai batean, ez zen arazo handirik izan onartzeko gradua 60 milia erromatarren baliokidea zela eta ez 62½rena (1.480 m inguru), ordura arte erabili izan zen gisan.<ref name=":2" />
[[Fitxategi:Arte_de_navegar_1545_Pedro_de_Medina.jpg|thumb|Pedro de Medinaren ''Arte de navegar'' (1545).]]
Italiar nabigatzaileek iritzi desberdina zuten, graduaren baliokidetzat hartzen baitzuten aurrekoaren luzera bereko 70 miliatan. Pedro de Medina kartografoak (1493–1567), ''Arte de navegar'' liburuan ([[Sevilla]], 1545), milia mota hori besterik ez du aipatzen. 1598ko [[Molukak|Moluken]] mapan, legendak neurri hauek ematen ditu maparen hiru milien eskaletarako: 1° = 17 ½ legoa espainiar = 70 milia italiar = 15 milia alemaniar.<ref name=":2" />

1617an, [[Willebrord Snel van Royen]] (1580–1626) zientzialari herbeheretarrak Lurraren zirkunferentziaren neurketa berri bat osatu zuelarik, aurkitu zuen 24.630 milia erromatar zirela, [[Eratostenes|Eratostenesena]] (25.200 milia erromatar) eta [[Klaudio Ptolomeo|Ptolomeorena]] (18.000 milia erromatar) baino handiagoa.<ref name=":3" />

[[Edmund Gunter]] (1581–1626) matematikari ingelesak uste zuen nabigatzaile baten distantzia unitate onargarriena zela [[latitude]] angeluaren neurriak lotuta egotea egindako distantziarekin. Arrazoibide horren emaitza izan zen [[meridiano]] batetik minutu bateko arkua hartzea, distantzia unitate gisa. [[Willebrord Snel van Royen|Snel van Royenen]] Lurraren zirkunferentziaren neurria onartzean, Gunterek zehaztu zuen haren «itsas milia» 6 080 [[Oin (unitatea)|oinekoa]] zela, hau da, [[Minutu sexagesimal|arku minutu]] baten luzera 48°-tan.<ref name=":3" />

=== Itsas milia zehazten ===
Benetako itsas milia 1636koa dela esan daiteke. 1637an, Londresen, [[Richard Norwood|Richard Norwoodek]] (1590?–1675) ''The Sea-man’s Practise, containing a Fundamental Probleme in Navigation, experimentally verified'' izeneko liburuxka kaleratu zuen, non erakusten baitzuen 5.000 [[Oin (unitatea)|oineko]] milia laburregia dela. Norwooden iritziz, miliaren luzerari buruzko gaizki-ulertuak zenbait arrazoirengatik gertatu ziren. Lehenik, mapa guztiek zeukaten akatsa. Ordura arte, [[Paralelo (geografia)|paraleloek]] luzera bera zuten [[Ekuatore|ekuatorearen]] eta [[Polo geografiko|poloetan]], hau da, [[Latitude|latitudearen]] minutua ez zen handitzen. Norwoodek proposatu zuen, meridianoaren arkua neurtu ondoren, milia 6.120 oinean finkatzea, eta, gero, 6.000 oinean.<ref name=":2" /> Izan ere, Lurraren forma ez da guztiz [[Esfera|esferikoa]], eta oso hurbil dago [[esferoide kamuts]] baten formatik; esfera hori polotik polora dagoen ardatzean zanpatua dago, halako moldez non ekuatorearen inguruan koskor bat dagoen.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Dennis G. Milbert eta Dru A. Smith|izenburua=Converting GPS Height into NAVD88 Elevation with the GEOID96 Geoid Height Model|argitaletxea=web.archive.org|hizkuntza=en|data=2022-11-18|url=https://web.archive.org/web/20221118004119/https://www.ngs.noaa.gov/PUBS_LIB/gislis96.html|aldizkaria=National Geodetic Survey, NOAA|sartze-data=2023-02-26}}</ref> Koskor hori Lurraren [[Errotazio|errotazioak]] sorrarazten du, ekuatorearen diametroa 43 km handiagoa  baita poloetan baino.<ref>{{Erreferentzia|abizena=D. T. Sandwell, W. H. F. Smith|izenburua=Exploring the ocean basins with satellite altimeter data {{!}} WorldCat.org|hizkuntza=en|url=https://www.worldcat.org/title/1117264758|aldizkaria=www.worldcat.org|sartze-data=2023-02-26}}</ref>

=== Nazioarteko itsas milia ===
Herrialde bakoitzak balio pixka bat desberdinak hartu zituen itsas miliarentzat, eta, azkenik, [[Nazioarteko Erakunde Hidrografikoa|Nazioarteko Erakunde Hidrografikoak]] [[Monako|Monakon]] 1929ko apirilaren 9tik 20ra egindako ''First International Extraordinary Hydrographic Conference'' batzarrean definitu zuen nazioarteko itsas milia. Itsas milia bat [[Meridiano|meridianoko]] arkuko minutu baten luzera da, 1.852 m luze.<ref name=":0" /> [[Pisuen eta Neurrien Nazioarteko Bulegoa|Pisuen eta Neurrien Nazioarteko Bulegoak]] onartu zuen definizio hori.<ref name=":1" /> 1929tik denbora igaro behar izan zuen [[Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna|Sobietar Batasunak]], [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuek]] eta [[Erresuma Batua|Erresuma Batuak]] nazioarteko arau berria onar zezaten. Erresuma Batuak 1.853,18&nbsp;m-ko itsas milia zuen eta AEBek 1.853,248&nbsp;m-koa. Estatu Batuek ez zuten nazioarteko itsas milia onartu 1954ko uztailera arte.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Lewis V. Judson|izenburua=Weights and measures standards of the United States|argitaletxea=web.archive.org|hizkuntza=en|data=1963klo urria|url=https://web.archive.org/web/20230210043325/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/SP/nbsspecialpublication447.pdf|aldizkaria=US Department of Commerce|sartze-data=2023-02-27}}</ref>

== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda|30em}}

== Ikus, gainera ==

* [[Milia]]
* [[Oin (unitatea)|Oina]]
* [[Legoa]]

== Kanpo estekak ==

* [https://web.archive.org/web/20230227121214/https://sites.google.com/view/unibertsotiklekeitiora/arrantza-lekeition/itsas-nabigazioa Itsas nabigazioa: edukiak eta jarduerak]
{{autoritate kontrola}}


{{Luzera unitate aurkibidea}}
{{Euskal neurri zaharrak}}
{{Ontzi atal, bela eta gailuak}}

[[Kategoria:Luzera unitateak]]
[[Kategoria:Itsasoak]]
[[Kategoria:Itsas nabigazioa]]
[[Kategoria:Ameriketako Estatu Batuetako unitate tradizionalak]]