Oxoi-en iturria ikusi

[[Kimika organiko|Kimika organikoan]] '''oxoia''' beste [[Gai kimiko|substantzia kimiko]] batetik eratorritako konposatu-mota da, non jatorrizko konposatuaren [[fosforo]]-[[sufre]] [[Lotura kimiko|loturetako]] bat fosforo-[[oxigeno]] lotura bihurtu den.
{| class="wikitable"
|+
!
 [[Fitxategi:Parathion.svg|153x153px]]
!
 [[Fitxategi:Paraoxon.svg|159x159px]]
|-
|Paratioia
|Paraoxoia
|}
[[Organofosfato|Organofosfatoen]] taldeko pestiziden artean aurki daitezke oxoien adibide garrantzitsuak. Produktu kimiko horietako batzuek, hala nola [[Malatioi|malatioiak]], [[Diazinoi|diazinoiak]] eta [[Paratioi|paratioiak]], ez dute [[toxikotasun]] nagusia jatorrizko forman adierazten. Aitzitik, animalien [[Metabolismo|metabolismoak]] fosforo-sufre lotura bat kanbiarazten du fosforo-oxigeno lotura bilakatuz, eta ondorioz, konposatu horiek oxoi bihurtzen ditu; [[malaoxoi]], ''diazoxoi'' eta [[paraoxoi]] hurrenez hurren. Malatioiaren kasua adibidez,

<chem>C10H19O6PS2 ->[metab.] C10H19O7PS</chem>

Oxoiek [[azetilkolinesterasa]] inhibitzen dute, eta [[azetilkolina]] modu kontrolaezinean metatzen da, eta kalte handiak eragiten dizkiote animaliaren [[Nerbio-sistema|nerbio-sistemari]]<ref>{{Erreferentzia|izena=R. A.|abizena=Huff|izenburua=Chlorpyrifos oxon binds directly to muscarinic receptors and inhibits cAMP accumulation in rat striatum|orrialdeak=329–335|abizena2=Corcoran|abizena3=Anderson|abizena4=Abou-Donia|izena2=J. J.|izena3=J. K.|izena4=M. B.|data=1994-04|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7513360/|aldizkaria=The Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics|alea=1|zenbakia=269|issn=0022-3565|pmid=7513360|sartze-data=2023-05-15}}</ref>.

== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda}}

== Kanpo estekak ==

{{Autoritate kontrola}}

[[Kategoria:Organofosfatoak]]
[[Kategoria:Nitrobenzenoak]]