Presio-en iturria ikusi

{{HezkuntzaPrograma|Fisika eta Kimika}}

{{Magnitude infotaula}}
Fisikaren arloan, '''presioa''' magnitude fisiko eskalar intentsibo bat da, gainazal baten (erreal edo irudiarian) aurka egiten ari den indarraren osagai normalaren intentsitatea adierazten duena. Bestelako hitzekin esanda, presioak gainazalaren kontra eragiten duen indarraren osagai normalaren tamaina adierazten du nolabait, azalera-unitate bakoitzari dagokion neurria emanez.

Presioa izan daiteke fluido baten barneko puntu bakoitzean neur daitekeena, edo fluido baten barnean dagoen solidoaren gainazaleko puntu guztietan jasaten den indarrari dagokiona, edo solidoaren barruko puntu bakoitzean dagoen konpresioari dagokiena. Bereziki garrantzitsua da aztertzea atmosferako puntu guztietan dagoen presioa (''presio atmosferikoa''), edo likido baten edota itsasoko barneko puntuetan dagoena (''presio hidrostatikoa''); hain zuzen ere, fluidoen barnean altuera (edo sakonera) desberdinetan dauden puntuetako presio desberdinen ondorioz sortzen da ''flotazioa'' deritzon fenomenoa, ''[[Arkimedesen printzipioa]]''n azaltzen dena.

== Presio kontzeptuaren historia ==
[[Fitxategi:Heron Pneumatica 2 18.jpg|thumb|260x260px|Alexandriako Heron-en hodi pneumatikoa.]]
Antzinako Greziako garaietan, presio kontzeptua [[Huts ponpa|''ur-ponpa xurgatzaile''en]] azterketarekin agertu zen [[Heron Alexandriakoa|Alexandriako Heronen]] lanetan, eta berak ''[[Huts (fisika)|huts]]'' kontzeptuarekin lotu zuen presioa, ponpa haien funtzionamendua azaltzean “''hutsak nolabaiteko indarra''” sortzen zuela esanez. Gainera, aurrerapenak egin zituen presio hidralikoan oinarrituriko "''hodi pneumatikoa"'' erabiltzean. Ordea, [[Aristoteles]]-ek baztertu egin zuen huts kontzeptua, eta ondorioz, Erdi Aroko pentsamendu eskolastikoaren pentsamendua hauxe izan zen: “''Naturak izua dio hutsari''”. Halere, islamaren urrezko garaian, [[Al Jazari]] izeneko zientzialariak aurrerapen handia ekarri zuen presioaren erabileran  ''ponpa xurgatzaile-konprimatzailea'' sortzean. Geroago [[Pizkundea|Errenazimendua]]<nowiki/>ren garaian aurrerapenak egin ziren Europan ponpatze mailakatuko teknikak garatzean.

Presioaren azterketa zientifikoa XVII. mendean abiatu zen. Hain zuzen, 1630ean [[Galileo Galilei|Galileori]] idatzitako gutun batean, [[Jean-Baptiste Baliani]]-k iradoki zion ezen ponpa xurgatzaileen kasuan airearen pisuak zerikusia izan zezakeela uraren pisua orekatzeko, eta horrela eztabaidan jarri zen hutsaren inexistentzia, ordura arte onarturik zegoena. Handik gutxira [[Evangelista Torricelli]]-k arretaz aztertu zuen Florentziako "iturginen problema", ponpa-xurgatzaileen limitazioei buruzkoa, eta atmosferaren pisuaren hipotesia baieztatu zuen; gainera, ''[[barometro]]a'' asmatu zuen 1643an. Horren ondoren hainbeste aurrerapauso eman ziren hurrengo hamarkadetan presioa zer zen ulertzeko. Besteak beste, [[Gilles Personne de Roberval]]-ek zehaztu egin zuen presio kontzeptua [[gasen espantsio]]a aztertuz 1647an; [[Blaise Pascal]]-ek presio atmosferikoari buruzko tratatua argitaratu zuen 1648an; [[Robert Boyle]]-k presioaren eta bolumenaren arteko erlazioa ezarri zuen 1660an eta [[Edmé Mariotte]]-k gauza bera egin zuen 1676an (horixe da [[Boyle-Mariotteren legea]]). Horrela, garai horretan deskripzio nahiko zehatza landu zen gasen presioari buruz, nahiz enpirikoa izan zen soilik.

[[Gasen teoria zinetiko]]a XVIII. mendean garatu zen, bereziki [[Daniel Bernoulli|Daniel Bernouilli]]-k 1738an eginiko ekarpenei esker. Geroago, jadanik XIX. mendean sarturik, [[Ludwig Boltzmann]]-ek eraman zuen teoria hori gaur egun duen zehaztasunera, 1872-77 bitartean eginiko lanei esker. Azkenik, 1924an, [[Satyendra Nath Bose]]-k zabaldu egin zuen presio kontzeptua erradiazio-izpien arlora.

== Definizioak ==
Aurkezpenean esan den bezala, '''presioa''' magnitude fisiko eskalar bat da, gainazal baten azalera-unitateko norabide normalean egiten den indarraren neurria adierazten duena. Formuletan, <math>p</math> edo <math>P</math> sinboloaz (kasu bietan letrakera etzana) adierazi ohi da, baina IUPAC erakundearen gomendioa da letra xeheaz idaztea. Izan ere, kontuan izan behar da fisikaren zein arlotan ari garen, batzuetan letra hori beste magnitude fisiko batzuk sinbolizatzeko ere erabiltzen baita, hala nola ''[[potentzia]]''ri  dagokion <math>P</math> (letra larri etzan arrunta) adierazteko eta ''[[momentu lineala]]''ri dagokion <math>\boldsymbol p</math> (letra xehe etzan lodia) sinbolo modura. Presioa magnitude eratorria da, <math>\text {M L}^{-1} \text { T}^{-1}</math>egitura dimentsionala duena.

Matematikoki, modu honetan definitzen da puntu guztietan indar berbera jasaten ari den eta <math>S</math> azalera daukan gainazal lau baten kasuan:

<math display="block">p \equiv \frac {F_\text {n}} {S}.</math>
[[Fitxategi:P puntuko presioa.png|thumb|330x330px|<math>\text {d}S</math> gainazal diferentzialeko <math>P</math> puntuko presioaren definizioa.]]
Adierazpen horretan, <math>F_\text {n}</math>horrek indarraren gainazalarekiko osagai normalaren balioa sinbolizatzen du. Gainazala kurbaturik badago, eta indarraren osagai normalaren balioa puntutik puntura desberdina denean, gainazal-elementu diferentzialetatik abiaturik orokortzen da definizio hori. Horretarako, edozein punturen inguruko <math>\text {d}\boldsymbol S </math> gainazal-elementu bat aukeratuz, eta bertan eragiten duen indarraren osagai normala, <math>\text {d}F_\text {n}</math>, kontsideratuz, honelaxe definitzen da puntu horretako presioa:

<math display="block">p \equiv \frac {\text {d} F_\text {n}} {\text {d} S}.</math>

Alegia, presioa da gainazal-elementu diferentzialean egiten den indarraren osagai normalaren eta gainazalaren azaleraren arteko ''proportzionaltasun-konstantea.''

Horrela neurtutako presioari ''presio absolutua'' deritzo. Hala ere, ohikoa da gasen presioa presio atmosferikoarekiko diferentzia modura neurtzea, eta orduan ''presio manometrikoa'' deritzo. Horrela, presio absolutuaren blioa presio atmosferikoaren eta presio manometrikoaren batura da.

<br />

== [[Fluido]]<nowiki/>etako presioa ==
<nowiki/>''<nowiki/>''

Fluidoetako presioa fluidoen (gas zein likidoen) barneko puntuetan jasaten den ''[[konpresio-indarra]]<nowiki/>ri'' dagokion presioa da. Dena den, fluidoa non eta nola dagoen kontuan izanik, bi egoera bereizten dira azterketa egiteko: irekitako ontzietan dauden fluidoak (hala nola itsasoko ura, igeritokiko ura edo atmosferako airea) eta edukiontzi itxietan daudenak (ura edo gasa garraiatzeko hodietan edo [[Oleoduktu|''oleoduktu'']]<nowiki/>etako petrolioa).
''<nowiki/>''
=== [[Presio hidrostatiko]]<nowiki/>a ===
Ontzi irekietako baldintzetan hurbilketa bat egin ohi da presioa aztertzeko: fluidoa egoera estatikoan dagoela kontsideratzen da, alegia, higitzen ez balego bezala. Baldintza horiek [[Fluidoen estatika|''fluidoen estatika'']]<nowiki/>ri dagozkio, eta horregatik edozein puntutako presioari ''presio hidrostatikoa'' deritzo. 



Adibide modura, igerileku batean murgilduta dagoen igerilariak jasaten duen presio hidrostatikoa aipa dezakegu. Zenbat eta sakonago egon, handiagoa da gorputzean sentitzen duen presioa; izan ere, presio hidrostatikoa igerilariak gainetik daukan ur-zutabearen pisuari dagokio. Puntu bateko presio hidrostatikoaren balioa formula honen bidez kalkulatzen da:

<math display="block">p= \rho gh,</math>

non <math>p</math> presio hidrostatikoa den, <math>\rho</math> uraren (edo fluidoaren) dentsitatea, <math>g</math> tokiko grabitatea eta <math>h</math> urpeko puntuaren sakonera. 

Hauexek dira ingurune fluido bateko presio hidrostatikoaren propietateak:

* Pausagunean dagoen fluidoari dagokion presioa beti da kanporanzkoa; hortaz, [[Newtonen legeak#Newtonen hirugarren legea edo akzio-erreakzioaren legea|''akzio-erreakzioaren printzipioa'']] kontuan izanik, fluidoak beti jasaten du ''konpresio'' bat, eta inoz ez ''trakzioa''.
* Lurreko eremu grabitatorioan pausagunean dagoen likido baten gainazal librea (atmosferarekin kontaktuan dagoena) beti da horizontala. Grabitaziorik ez balego, gainazala esferikoa izango litzateke.
* Lurreko eremu grabitatorioan pausagunean dagoen likidoaren barneko edozein puntutako presioa sakoneraren menpean dago soilik. Horregatik, sakonera bereko edozein puntutan presio bera egongo da; eta bi puntu horietatik pasatzen den planoa ''gainazal isobarikoa'' izango da.

[[Fitxategi:Isobaras.jpg|thumb|280x280px|Mapa meteorologiko bateko lerro isobarikoak.]]

=== Presio atmosferikoa ===
Presio atmosferikoa presio hidrostatikoaren kasu berezitzat har daiteke. Hain zuzen ere, atmosferako airea fluido bat izanik (izatez, gas-nahaste bat), Lur planetan dauden objektu guztiek beren gainetik dagoen aire-zutabearen pisuari dagokion presio atmosferikoa jasaten dute. 

Lurreko toki bakoitzean, ''lurrazaleko presio atmosferikoa'' hartzen da kontuan [[mapa meterorologiko]]<nowiki/>ak osatzeko. Horretarako, puntu bakoitzeko presio atmosferikoa neurtzen da, eta presio bereko puntuen [[Leku geometriko|''leku geometriko'']]<nowiki/>ak marrazten dira mapetan, ''lerro isobarikoak'' edo ''[[isobara]]''k deritzenak osatuz. Zer esanik ez, Lurreko puntu bakoitzearen gainean atmosferan gora igotzean, presioa gero eta txikiagoa izango da, gaineko aire-zutabea gero eta txikiagoa baita.


=== Presioa fluidoen dinamikan ===



Ontzi itxietako fluidoak ''egoera estatiko''an egon daitezke(geldi daudenean) edo ''egoera dinamiko''an (higitzen ari direnean, hala nola hodi batetik pasatzen den fluidoaren fluxuaren kasuan). ''[[Fluidoen dinamika]]'' aztertzea oso konplexua da, fluidoaren propietateak kontuan hartu behar baitira, hala nola [[konprimagarritasun]]<nowiki/>a, [[biskositate]]<nowiki/>a, [[tenperatura]], zer motatako [[Fluxus|fluxu]]<nowiki/>a den… Nolanahi ere, lehenengo hurbilketa batean eredu teoriko sinple bat erabiltzen da azterketarako, fluido ideal bat kontsideratuz: [[biskositate]] eta [[marruskadura]]<nowiki/>rik gabea, konprimaezina eta ''[[fluxu laminar]]''rez higitzen ari dena (turbulentziarik gabea eta korronte-lerro bananduak dituena).

<nowiki/><nowiki/><nowiki/>[[Fitxategi:Bernouilliren ekuazioa.png|thumb|280x280px|Bernouilli-ren ekuazioa: korronte-lerro bereko bi puntuk masa-unitateko energia bera dute.]]

Baldintza horietan, ''[[korronte-lerro]]'' bereko puntuetako presioaren balioak erlazionaturik daude ''[[Bernoulliren ekuazioa|Bernouilli-ren ekuazioa]]''z, era honetan:

<math display="block">\frac {p}{\rho}+gz+\frac {v^2}{2}= \text {kte.}</math>

non <math>p</math> presioa den, <math>\rho</math> fluidoaren dentsitatea, <math>g</math> grabitatearen azelerazioa eta <math>v</math> puntu horretan fluidoak daukan abiadura. Izatez, ekuazio honek korronte-lerroko fluidoaren masa-unitateko [[energiaren kontserbazioa]] adierazten du. Termino bakoitzak higitzen ari den fluido idealaren energiaren hiru osagai hauek adierazten ditu:

<math>\frac {p}{\rho}</math>: puntu horretako presioari dagokion energia.

<math>gz</math>: [[energia potentzial grabitatorio]]<nowiki/>ari dagokion energia.



<math>\frac {v^2}{2}</math>: [[energia zinetiko]]<nowiki/>ari dagokiona.<br />

=== Geldiarazte-presioa ===
''Geldiarazte-presioa'' deritzo higitzen ari den fluidoa bat-batean gelditzera behartzen denean sortzen den presioari (ingelesez ''stagnation pressure'' deitzen da). Geldiarazte-presioa kolpera jaitsarazi den abiaduraren ondoriozkoa da batez ere, alegia, Bernouilliren ekuazioko  <math>\frac {v^2}{2}</math> osagaiarena, abiadura deuseztearen ondoriozko presioa korronte-lerroan geldiarazi aurretik zeukan presioari gehitzen baitzaio. Zehazki, <math>p_0</math> geldiarazte-presioa bi gai horien batura da:

<math display="block">p_0= p + \frac {1}{2}\rho v^2,</math>
non <math>p</math> eta <math>v</math> korronte-lerroa geldiarazi aurreko presio hidrostatikoa eta fluxuaren abiadura diren, eta <math>\rho</math> fluidoaren dentsitatea. Abiadura handiagotzean geldiarazte-presioa abiaduraren karratuaren proportzionalki handiagotzen da, bigarren osagaiaren kausaz.
=== Gas idealetako presioa ===
[[Fitxategi:Boyles Law animated.gif|thumb|Presioaren eragina gas baten bolumenean (animazioa).]]
Gas idealen legeak adierazten duenez, bolumen jakin batean dagoen gasaren presioa formula honen bidez kalkula daiteke:

<math display="block">p=\frac {nRT}{V},</math>

non <math>p</math> gasaren presioa den, <math>n</math> gasaren mol kopurua, <math>R</math> gas idealen konstantea (<math>R=8,314472  \text { J·K}^{-1} \text {·mol}^{-1}</math>) eta <math>V</math> bolumena. Hortaz, gasaren kantitate jakin baten kasuan, presioa eta bolumena alderantziz proportzionalak dira.

Zer esanik ez, gas errealek egoera-aldagaien menpekotasun konplexuagoa dute, baina problemen hurbilketarako eta hainbat portaera ulertzeko, oso baliagarria gas idealen eredu teorikoa erabiltzea.

=== Fluidoetako presioak ontzien hormetan eginiko indarra ===
[[Fitxategi:Txorroten ibilbideak.png|thumb|Txorrotadak perpendikularki irteten dira, zenbat eta likidoan sakonago hainbat eta abiadura handiagoz.]]
Likidoak edukiontziaren horma baten aurka presionatzen duenean, hormarekiko perpendikularra den indar netoa egiten du hormako puntu bakoitzean. Horregatik, horma bertikalak dituen edukiontzi batean zulo bat egitean, bertatik irteten den txorrotaren hasierako norabidea horizontala da; zer esanik ez, hortik aurrera ibilbide parabolikoa du grabitatearen eraginez. Zuloan urak duen presio hidrostatikoaren ondorioz, txorroteko uraren irteerako abiadura uraren gainazeletiko sakoneraren araberakoa izango da, zenbat eta sakonago, abiadura handiagoa; beraz, hortik aurrera ibilbide parabolikoa gero eta zabalagoa izango da. Hain zuzen, txorrotaren korronte-lerroan Bernouilliren ekuazioa aplikatuz ikus daitekeenez, zulotik irtetean uraren abiadurak balio hau du:

<math display="block">v=\sqrt{2gh},</math>

<math>h</math> zuloa dagoen puntuko sakonera izanik, likidoaren gainazal libretik neurtuta.<br />
== Presioaren neurketa ==
Hasteko, ohar bat egin behar da neurtzen den presioari buruz, zeren ''presio absolutua'' izan baitaiteke, presioaren balio fisikoa neurtzen denean, edo ''presio erlatiboa'', erreferentziako baliotik gora edo behera neurtzen denean. Erreferentziako presio hori ''presio normala'' (<math>\text {1 bar} </math>) izan ohi da askotan. Kasu horretan, izatez, ''presio-diferentzia'' batez ari gara hitz egiten, eta horregatik ''positiboa'' edo ''negatiboa'' izan daiteke, erreferentziakoa baino handiagoa edo txikiagoa izatearen arabera, hurrenez hurren.[[Fitxategi:HgBarometer.gif|thumb|200x200px|Barometro baten irudi eskematikoa.]]

Esperimentalki, hein oso zabaleko presioak neur daitezke: <math>10^{-10} \text { Pa}</math> baliotik (hutsetik hurbil) <math>\text {3,5·10}^{16} \text { Pa} </math> bitartekoak (Eguzkiaren barnean). Neurtzeko den presioaren mailaren arabera, mota desberdinetako neurgailu egokiak erabili behar dira. Dena den, hemen eguneroko egoera arruntetan eta erabiltzen diren presio-neurgailu batzuk aipatuko ditugu soilik:

* Presio atmosferikoa neurtzeko, ''[[barometro]]a'' erabiltzen da. Torricelli-k asmatu zuen neurgailu hau 1643an. Alde batetik itxita zegoen beirazko hodi zuzen bat zen, 850 mm-ko altuerakoa, [[Merkurio (elementua)|''merkurio'']]<nowiki/>z beterik ze<nowiki/>goena, eta behean ontzi ireki bat zuen, merkurioarekin beterik honek ere. Hodia ahoz behera jartzean, hodiko merkurio-zutabea pixka bat jaisten zen, 760 mm-ko altuera egonkorra lortu arte. Hortik dator itsas mailako presio atmosferikoaren balioa <math>\text {760 mmHg} </math> izatea, gutxi gorabehera. Hain zuzen ere, merkurio horren pisua da gure gaineko atmosferako aire-zutabearen pisuaren baliokidea. Ohar modura esan dezakegu ezen, merkurioa erabili ordez ura erabiliko bagenu, 10,3 m-ko altuerako ur-zutabea izango genukeela; izan ere, merkurioa 14 aldiz astunagoa baita ura baino.

* ''[[Altimetro]]a'' barometroaren aldaki bat da. Tresna honek lurrazaleko bi punturen arteko altuera-diferentzia neurtzeko erabiltzen da; horretarako, erreferentziako puntu bateko presio atmosferikoa kontuan harturik eta goragoko puntu bateko presioa atmosferiko neurturik, bien arteko altuera-diferentzia kalkula daiteke. Bistan denez, presio erlatiboaz baliatzen da.

[[Fitxategi:Manometre bleu.jpg|thumb|180x180px|Manometroa.|alt=]]

* ''Manometroa'' deritzon neurgailua edukiontzi itxietan dauden fluidoen presioa neurtzeko erabiltzen da, likidoak zein gasak izan. Manometro arruntek fluidoaren presio absolutuaren eta presio atmosferikoaren arteko diferentzia neurtzen dute, eta horregatik presio horri ''presio manometrikoa'' deritzo. Presio manometrikoa positiboa zein negatiboa izan daiteke. Hain zuzen, presio atmosferikoa baino txikiagoak neurtzen erabiltzen diren neurgailuei ''bakuometro'' edo ''huts-manometro'' deritze.

<br />

== Unitateak ==
[[Nazioarteko Unitate Sistema|Nazioarteko SI unitate-sisteman]] presio-unitateak [[pascal|''pascal'']] izena du (letra xehez idazten da, izen arrunta baita); beraren sinboloa <math>\text {Pa}</math>da. Izen hori 1971ean eman zitzaion, [[Blaise Pascal]] (1623-62) zientzialariaren ohorez, presioari buruz eginiko lanengatiko esker onez; ordura arte, SI sistemako unitate horrek ez zeukan izen berezirik, eta "''newton metro karratuko''" izenez ezagutzen zen. Unitate eratorria da, baliokidetza hau duena SI sistemako oinarrizko unitateekin: <math display="block">\text {1 Pa} = 1 \text { N·m}^{-2} = \text {1 kg·m}^{-1}\text {s}^{-2}.</math>
[[Fitxategi:Barometer mercury column hg.jpg|thumb|Merkurio-zutabea]]
Beste unitate batzuk ere oso erabiliak dira, hala nola [[atmosfera (unitatea)|atmosfera]], [[bar]] edo [[Torr]] izeneko

* ''[[Atmosfera (unitatea)|Atmosfera]]'' izeneko unitatea itsas mailan atmosferak duen presioarekin dago erlazionaturik. Dena den, presio hori aldatu egiten da itsasoko puntu batetik bestera; horregatik, zientzialariek balio konstante bat zehaztu eta adostu zuten, guztiok balio berbera erabiltzeko; balio horri ''atmosfera estandarra'' deritzo, <math>\text {atm}</math> sinboloaz adierazten da eta baliokidetza hau du pascal unitatearekin: <math>\text {1 atm} = \text {101 325 Pa}.</math>
* [[Meteorologia]]n ''[[bar]]'' izeneko unitatea erabiltzen da; ''bar'' unitatearen sinboloa <math>\text {bar}</math> da eta balio hau du ''pascal'' unitatetan emanda: <math>\text {1 bar}= 10^{5} \text { Pa.}</math>Ikus daitekeenez, oso handia da erlatiboki, eta horregatik ohitura dago beraren azpimultiploa den ''[[milibar]]'' unitatea erabiltzeko, <math>\text {mbar}</math> sinboloa duena, eta balio hau: <math>\text {1 mbar}= 10^2 \text { Pa}.</math> Bestalde, atmosfera estandarraren balioa honako hau da milibarretan emanda: <math>\text {1 atm}= \text {1013,25 mbar}.</math>
* [[Ingeniaritza]]n asko erabiltzen den unitate bat ''[[Torr]]'' da, ''merkurio-milimetro'' ere deitua, [[milimetro]] bateko altuerako merkurio-zutabe bati eusteko gai den presioa baita. Unitate hau bi modutara idatz daiteke era sinbolikoan: <math>\text {Torr}</math> edo <math>\text {mmHg}</math>. Hortaz, baliokidetza hau dago aurreko unitateen artean: <math display="block">\text {1 Torr} = \text {1 mmHg} = \text {133,322 Pa} = \text {1,33322 mbar}</math>
* Sistema inperial britaniarrean, milimetroa erabili ordez, ''[[hazbete]]a'' (sinboloa, <math>\text {in}</math>) erabiltzen da, merkurio-hazbete (sinboloa, <math>\text {inHg}</math>) definituz. Unitate hau batez ere [[hegazkin]]etan erabiltzen da, atmosfera estandarreko presio baliokidea <math>\text {29,92 inHg}</math> izanik.
* Bestalde, sistema britainiarrean "''libra hazbete karratuko''" unitatea ere oso ezaguna da, <math>\text {psi}</math>sinboloa duena, ingelesezko "'''''p'''ounds per '''s'''quare '''i'''nch''" esamoldetik sortua. Adibidez, unitate hau [[automobil]]en pneumatikoetako presioa zehazteko erabiltzen da.
<center>
{| class="wikitable"
|-
!
![[pascal]]<br />(Pa)
![[bar]]<br />(bar)
![[Atmosfera (unitatea)|atmosfera estandarra]]<br />(atm)
![[Torr]]<br />(mmHg)
![[PSI|psi]]
|-
!1 Pa
|<math>\equiv  \text {1 N/m}^2 </math>
|<math>10^{-5} </math>
|<math>\text {9,8692·10}^{-6} </math>
|<math>\text {7,5006×10}^{-3} </math>
|<math>\text {145,04×10}^{-5} </math>
|-
!1 bar
|<math>\text {100 000} </math>
|<math>\equiv 10^{-6} \text { dyn/cm}^2 </math>
|<math>0,98692 </math>
|<math>750,06 </math>
|<math>\text {14,504} </math>
|-
!1 atm
|<math>101325 </math>
|<math>1,01325 </math>
|<math>\equiv \text {101 325 Pa} </math>
|<math>760 </math>
|<math>\text {14,696} </math>
|-
!1 torr
|<math>133,322 </math>
|<math>\text {1,3332×10}^{-3} </math>
|<math>\text {1,3158×10}^{-3} </math>
|<math>\equiv \text {1 mmHg} </math>
|<math>\text {19,337×10}^{-3} </math>
|-
!1 psi
|<math>6894,76 </math>
|<math>\text {68,9476·10}^{-3}  </math>
|<math>\text {68,046×10}^{-3} </math>
|<math>51,715 </math>
|<math>\equiv \text {1 lbf/in}^2 </math>
|}
</center>

== Aplikazioak ==
=== Prentsa hidraulikoa ===
[[Fitxategi:Hydraulic Force, language neutral.png|thumb|Prentsa hidraulikoa Pascalen printzipioaz baliatzen da.]]
Prentsa hidraulikoa indarren modulua anplifikatzeko erabiltzen den mekanismo konplexu bat da, ''[[jasogailu hidrauliko]]'', ''[[balazta hidrauliko]]'' eta beste zenbait gailu hidraulikoren funtsezko osagaia dena. ''[[Pascalen printzipioa]]''n oinarritzen da; alegia, edukiontzi itxi bat osorik beteta daukan eta egoera estatikoan dagoen likido konprimaezin bateko puntuek daukaten presioa altueraren menpekoa baino ez izatearen propietateaz baliatzen da.

Elkarrrekin konektaturik dauden eta diametro desberdina duten bi zilindroz osatuta dago. Zilindroak erabat beterik eta hermetikoki itxita daude likido konprimaezin batez (normalean ura edo olioa). Zilindroek enbolo higikor bana dute eta hodi batez konektatuta daude. Enbolo batean <math>F_1</math> indarra egitean, likidoan sortzen den <math>p=\frac {F_1}{A_1}</math>presioa ia instantaneoki zabaltzen da likido osora, eta Pascalen printzipioaren arabera, altuera berean dagoen bigarren enboloan balio bereko presioa sortuko da: <math>p=\frac {F_2}{A_2}</math>. Hortaz, erlazio hau egongo da bi indarren artean:

<math display="block">F_2= \frac {A_2}{A_1} F_1.</math>

Horrek esan nahi du, bigarren enboloan sortzen den indarra lehenengoan eginikoa baino  <math>\frac {A_2}{A_1}</math> aldiz handiagoa dela.<br />

=== Automobiletako pneumatikoak ===
Automobiletako pneumatikoak puztu egin behar izaten dira ''[[Elastikotasun (fisika)|elastikotasun]]'' egokia izan dezaten, gurpilek bidean jasaten dituzten kolpeei ondo erantzuteko. Horretarako, pneumatiko barruko airea presio atmosferikoa baino bi aldiz presio handiagoa eduki behar izaten da, gutxi gorabehera, behar adina aire sartuz kautxozko [[gurpil-azal]]<nowiki/>aren eta barruko metal zurrunezko [[hagun]]<nowiki/>aren artean. Gasetako presioaren formularen arabera <math>p=\frac {nRT}{V}</math>denez, puzgailuaren bitartez airea sartzean (horrela <math>n</math> handituz), <math>p</math> presioa handiagotzen da, <math>V</math>bolumena konstantea baita. Aldi berean, manometroarekin kontrolatzen da presioa, balio egokian doitzeko.

== Ikus gainera ==
* [[Presio arterial]]a
* [[Presio osmotiko]]a
* [[Pascalen printzipioa]].
* [[Venturi efektua]]
* [[Pitot hodi]]a
* [[Arkimedesen printzipioa]]
* [[Prentsa hidrauliko]]a

== Bibliografia ==

* Etxebarria Bilbao, J.R. (arg.) ''Fisika orokorra (2. argitalpena)'', UEU, (2003) [[International Standard Book Number|ISBN]] [[Berezi%3ABookSources/9788484380450|9788484380450]]. <small>Noiz kontsultatua: 2018-12-07</small>
* M., Fishbane, Paul (2008) ''Fisika zientzialari eta ingeniarientzat. 1. bolumena, (1.etik-21.era Gaiak)'' Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea [[International Standard Book Number|ISBN]] [[Berezi%3ABookSources/9788490820308|9788490820308]] [[PubMed Central|PMC]]932800438.
* Marcelo Alonso, Edward J. Finn (1976). ''Física''. Fondo Educativo Interamericano. <small>{{ISBN|84-03-20234-2}}</small>
* Oliver Olivella, Xavier; Agelet de Saracíbar Bosch, Carlos (2002). ''Mecánica de medios continuos para ingenieros''. Barcelona: Universitat Politècnica de Catalunya. p. 346.<small><nowiki>{{ISBN|84-8301-412-2}}</nowiki></small>.

<br />

== Kanpo estekak ==
{{autoritate kontrola}}

[[Kategoria:Presioa]]
[[Kategoria:Egoera funtzioak]]