Trimetiloletano

Trimetiloletanoa konposatu organikoa da CH₃C(CH₂OH)₃ formula duenaa, alkoholen familiakoa. Kimikoki triol ba da, hots, hiru hidroxilo talde dituen alkohola. Bere esterrek oso ongi pairatzen dituzte tenperatura handiak, argia, hidrolisia eta oxidazioa.

Sintesia

Trimetiloletanoa bi urratseko prozesu baten bidez sintetizatzen da propanala eta formaldehidoaren arteko kondentzazio-erreakzio bati jarraiki.

$\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_3\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{C}\mathrm{H}\mathrm{O}+2\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}⟶\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_3\mathrm{C}(\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}\mathrm{H}){\phantom{A}}_2\mathrm{C}\mathrm{H}\mathrm{O}$

eta,

$\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_3\mathrm{C}(\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}\mathrm{H}){\phantom{A}}_2\mathrm{C}\mathrm{H}\mathrm{O}+\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}+\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{O}\mathrm{H}⟶\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_3\mathrm{C}(\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{O}\mathrm{H}){\phantom{A}}_3+\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{O}{\phantom{A}}_2\mathrm{C}\mathrm{H}$

Erabilera

Trimetiloletanoa tarteko erreaktiboa da erretxina alkidikoen eta poliester-erretxinen, lubrifikatzaile sintetikoen eta beste erretxina berezi bazuen sintesian, non poliol ester bat oinarria den. Halaber, plastifikatzaile gisa eta titanio dioxidoan oinarritutako pinturetan usatzen da.

Trimetiloletanoaren nitrazioaren bidez trimetiloletano trinitratoa erdiesten da, monopropultsatzaile gisa baliatzen dena aeronautikan.