Azido oxaloazetiko

Txantiloi:Konposatu kimiko infotaula Azido oxaloazetikoa, edo forma ionizatuan oxalazetatoa, $\mathrm{C}{\phantom{A}}_4\mathrm{H}{\phantom{A}}_4\mathrm{O}{\phantom{A}}_5$ formula duen azido karboxilikoa da, metabolismoko hainbat ibilbidetan tarteko metabolitoa dena, esate baterako Krebsen zikloan, Krebsen zikloan, glukoneogenesian, urearen zikloan, gantz azidoen biosintesian, glioxilatoaren zikloan edota C4 fotosintesian.

Sorrera

Hainbat eratara eratzen da azido oxaloazetikoa:

1. Krebsen zikloan L-malatoa oxidatzerakoan eratzen da. Malato deshidrogenasak katalizatzen du erreakzioa.

2. Pirubatoa karboxilatuz, landareen hostoetako mesofiloan gertatzen da. Pirubato karboxilasak katalizatzen du erreakzioa.

CH₃C(O)CO₂⁻ + HCO₃⁻ + ATP → ⁻O₂CCH₂C(O)CO₂⁻ + ADP + Pi

3. Aspartatoa desaminatuz

Funtzio biokimikoak

Krebsen zikloa (azido zitrikoaren zikloa)

Krebsen zikloan ezinbesteko funtzioa betetzen du. Ziklora sartzen den azetil-CoA molekularekin erreakzionatzen du eta zitratoa sortzen da, sei karbonotako molekula. Zitrato sintasak katalizatzen du erreakzio kimiko hau.

Glukoneogenesia

11 erreakzio kateatuz egiten da glukoneogenesia eta amaieran glukosa molekula bat lortzen da. Bide metabolikoa mitokondrioan abiatzen da pirubatoa (3 karbono) karboxilatuz eta oxalazetatoa (4 karbono) sortuz. Ondoren NADH-k oxalazetatoa erreduzitu eta malatoa eratzen da.

Urearen zikloa

Urearen zikloaren helburua urea sortzea da, aminoazidoen degradaziotik agertzen den amonioakoa harrapatu eta kanporatzeko. Hepatozitoetan gertatzen da. NADH behar da horretarako eta NADH lortzeko bideetako batean malatoa oxalazetato bihurtuz eskuratzen da.

Glioxilatoaren zikloa

Glioxilatoaren zikloa Krebsen zikloaren aldaera bat da, gantz azidoen degradazioan sorturiko azetil-CoAk erabiliz glukosa eskuratzen duena. Landare hazien glioxisomatan eta hainbat bakteriotan gertatzen da.

Aminoazidoen sintesia

Oxalazetatoa aminatuz aspartatoa (Asp) eratzen da eta hau oinarri hartuta beste lau aminoazido ekoizten dira: asparragina (Asn), metionina (Met), lisina (lys) eta treonina (Thr).