Diklorometano

Diklorometanoa edo metilen kloruroa konposatu organokloratua da CH₂Cl₂ formula duena. Likido lurrunkor kolorgea da kloroformoaren antzeko usain gozoa duena.

Polarra izanik ere ez da uretan disolbagarria, baina bai likido organiko askotan. Horrexegatik disolbatzaile gisa baliatzen da.

Naturan badago eta hainbat iturri izan ditzake: sumendiak, mikroalgak edo padurak. Alabaina, ingurugiroan dagoen diklorometano gehiena industriaren emisioen ondorio da.

Ekoizpena

Diklorometanoa produzitzeko klorometanoa edo metanoa kloroz tratatzen da 400-500 ºC-tan, Tenperatura-tarte horretan kloratutako konposatuen nahaste bat lortzen da: klorometanoa, diklorometanoa, kloroformoa eta karbono tetrakloruroa. Albo-produktu moduan hidrogeno kloruroa ere sintetizatzen da. Konposatu horiek distilazioz banatzen dira.

$\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_4+\mathrm{C}\mathrm{l}{\phantom{A}}_2⟶\mathrm{C}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}{\phantom{A}}_3+\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}$

$\mathrm{C}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}{\phantom{A}}_3+\mathrm{C}\mathrm{l}{\phantom{A}}_2⟶\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{C}\mathrm{l}{\phantom{A}}_2+\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}$

$\mathrm{C}\mathrm{H}{\phantom{A}}_2\mathrm{C}\mathrm{l}{\phantom{A}}_2+\mathrm{C}\mathrm{l}{\phantom{A}}_2⟶\mathrm{C}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}{\phantom{A}}_3+\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}$

$\mathrm{C}\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{L}{\phantom{A}}_3+\mathrm{C}\mathrm{l}{\phantom{A}}_2⟶\mathrm{C}\mathrm{C}\mathrm{L}{\phantom{A}}_4+\mathrm{H}\mathrm{C}\mathrm{l}$

Erabilera

Diklorometanoa konposatu organikoen disolbatzaile egokia izateaz gain, oso lurrunkorra da eta, ondorioz, prozesu kimiko askotan disolbatzaile moduan baliatzen da.

Elikagaien industrian kafea eta tea deskafeinatzeko usatzen da. Diklorometanoa behin eta berriz kafe-aleetan zehar pasarazten da nahikoa kafeina kendu arte, eta gero, kafeina kendutako aleak urez garbitzen dira disolbatzaileen arrastoak desagerrarazteko. Kafeinaren % 96-97 erauzten da horrela.

Aerosoletan propultsatzaile gisa usatzen da eta puzte-agente moduan poliuretanozko erretxinetan.

Toxikotasuna

Nahiz eta, diklorometanoa organokloratu sinpleen artean toxikotasunik txikiena eduki, osasun-arazo larrik sorraraz ditzake. Oso lurrunkorra denez inhalazio bidez pozoitzea eragin dezake. Halaber azalean zehar oso erraz absorbatzen da. Intoxikazio-sintomak zorabioak, nekea, goragalea, buruko minak eta goiko arnas-aparatuaren eta begien narritadura dira. Kasu larrienetan itolarria, konortea galtzea, koma eta heriotza izan daiteke.

Animalietan eginiko saioek kartzinogenoa izan daitekeela erakutsi dute.

Hori guztia dela eta, alor askotan erregulatuta dago bere erabilera. Esaterako Europar Batasunak diklorometanoaren erabilera arautu eta mugatu zuen 2006an hainbat alorretan, hala nola pintura-desugertzaileetan.

AEBetan Enviromental Defence Fund talde ekologistak eskatu dio FDAri kafea deskafenaitzeko debeka dezala metilen kloruroa usatzea. Honelako eskaerak ez dira berriak. Alabaina, eginiko azterketek darakusate funts handirik ez dutela.