Arabinosa

Arabiako goma, pusketak eta hautsa.

Arabinosa $\mathrm{C}{\phantom{A}}_5\mathrm{H}{\phantom{A}}_{10}\mathrm{O}{\phantom{A}}_5$ formula duen monosakaridoa da, aldehido taldea (CHO) lehenengo karbonoan duena. Bost karbono dituenez pentosa bat da.

Etimologia

Pentosa honen izena landare-goma natural batetik dator, arabiar gomatik. Goma mota horrek arabinosa ugari du.

Ezaugarriak

Arabinosa, besteak beste, pektina eta hemizelulosaren osagaia da, horregatik pektinosa izena ere ematen zaio.

Muturrean karbonilo taldea du eta ondoren hiru karbono asimetriko ditu. Gainerako gluzidoen antzera, arabinosak bi isomero optiko ditu: D eta L (dextrogiroa eta lebogiroa). Naturan L-arabinosa da nagusi, hau salbuespena da gluzidoen artean, D isomero optikoa naturan ugariagoa baita.

Erabilerak

Arabinosaren operoia garrantzi handikoa da bioteknologian eta biologia molekularrean, Escherichia coli bakterioak glukosarik ez eta arabinosa aurkitzen duenean honen katabolismoa abiatzeko gaitasuna baitu.

Elikagai industrian edulkoratzaile gisa komertzializatzen da. Arabinosa sakarasa entzimaren inhibitzailea da. Sakarasak sakarosa hidrolizatzen du glukosa eta fruktosa lortuz. Arabinosak hau inhibitzen duenez gluzemia indizea jeisten laguntzen du.

Artifizialki sintetizatzeko glukosa hartu eta Wohl degradazio metodoa erabiliz lortzen da. Lortzen den arabinosa D enantiomeroa izaten da eta furano zein pirano itxurak har ditzake.

D-Arabinosa
α-D-Arabinofuranosa	β-D-Arabinofuranosa
α-D-Arabinopiranosa	β-D-Arabinopiranosa