Azido butiriko
Txantiloi:Konposatu kimiko infotaula Azido butirikoa kate laburreko gantz-azido ase bat da, formula duena. Lau karbono baino ez ditu (4:0).
Hainbat mikroorganismok hausnarkarien errumenean karbohidratoen hartzidura egin ondoren sortzen dute eta hauen esnetik ekoiztutako gurinean agertzen da. Gure heste-florako bakterio batzuek ere hesteetan sortzen dute.
Historia
Michel Eugène Chevreul kimikari frantsesak aurkitu zuen 1814 urtean eta 1818rako purifikatzea lortu zuen. Gurinari usain txarra ematen dion sustantzia aurkitu zuela baieztatu zuen[1]. 1823an argitaratu zituen bere ikerketaren emaitzak. Azido butiriko izena eman zion, latinez "gurina" butyrum baita[2]. 1861 urtean Louis Pasteurrek bakterio anaerobio hertsien hartzidura prozesua deskribatu zuen eta bide metaboliko honen azken produktua azido butirikoa da.
Ezaugarriak
Gantz azidoa den arren oso kate laburra du eta horregatik uretan erraz disolbatzen da. Disolbatzaile organikoetan (etanola, eterra) ere bai. Uretatik banatzeko disoluzioa kaltzio kloruroz saturatzen da.
Azido butirikoa azido ertain-gogorra da eta baseekin eta oxidatzaileekin erreakzionatzen du. Metalak ere erasaten ditu[3].
Azido buitirikoz osaturiko triglizeridoak gurinaren %3-4 osatzen du. Gurina galtzen doan heinean triglizeridoa hidrolisatu egiten da eta azido butirikoaren kontzentrazioa handitzen denez usain desatsegina sortzen du.
Erabilerak
Arrantzan erabiltzen da. Azido butirikoaren usain gogorraz baliatuz amuan dagoen beitari gehitzen zaio arrainak erakartzeko[4].
Azido butirikoak ez bezala, metil butaratoak usain atsegina du. Lurrin eta janari gehigarrigisa erabiltzen da. Animalien elikagaietan ere gehitzen da, bakterio patogenoen kolonizazioa ekiditen baitu.
Erreferentziak
Txantiloi:Erreferentzia zerrenda