Eskualeno

Txantiloi:Konposatu kimiko infotaula Eskualenoa $\mathrm{C}{\phantom{A}}_{30}\mathrm{H}{\phantom{A}}_{50}$ formula duen triterpenoa da.

Jatorria eta ekoizpen industriala

Marrazoaren gibeleko olioa, kapsulatan.

Marrazoen (Squalidae) gibeleko oliotik aterata komertzializatu zen aurrenekoz eta hortik datorkio izena. Landareetan ere aurkitzen da, arroz, gari eta amarantoan besteak beste. Gizakiok ere ekoizten dugu, bereziki hatz puntetan.

Eskualeno tona bat ekoizteko 3.000 marrazo behar direnez, gaur egungo ekoizpena genetikoki moldaturiko Saccharomyces cerevisiae legamia erabiltzen da. Honek eskualanoa ekoizten du, eskualenoaren antzeko ezaugarriak ditu, baina hidrogenoz asea dagoenez zailagoa da oxidatzen.

Arrain kondriktioek (marrazo eta arraiek) igeri-maskuririk ez dutenez gibelean eskualenoa pilatzen dute, itsasoko urak baino dentsitate txikiagoa duenez (0,88 g/cm³) flotagarritasuna lortzeko. Gibelak animalia osoaren laurdena har dezake.

Garrantzi biologikoa

Eskualenoa triterpeno lineala da. Izaki bizidunetan esteroideak ekoizteko bitartekaria da, izan ere eskualenoa ziklatzen denean ziklopentanoperhidrofenantrenoa eratzen da eta hau oinarri hartuta osatzen dira gainerako esteroideak. Esteroideen artean aurreneko molekula lanosterola da.

Eskualenoaren eta lanosterolaren ekoizpena.

Erabilerak

Gripearen eta paludismoaren aurkako txertoetan erabiltzen da, inmunitate erantzuna handitzen baitu.

Kosmetikoetan ere erabiltzen da, larruazala lubrikatu eta babestu egiten baitu.