Txikipedia:Esfera

Txantiloi:Pagebanner:Matematika banner.png Esfera ​da​, ​hiru dimentsioko espazioan puntu jakin batetik (Txantiloi:Txptik​³) distantzia berera dauden espazioko puntu guztiek osatzen duten gorputz geometrikoa. ​Txantiloi:Txpko​³ ​puntutik azalerara dagoen distantziari ​Txantiloi:Txp⁴ ​deritzo.

ESFERA, BERE ERRADIOA ADIERAZIZ

¹​ Txantiloi:Txp: zirkunferentziak bere barne hartzen duen plano-zatia.

² ​Txantiloi:Txp: kurba lau itxia, Txantiloi:Txp³ izeneko puntu batetik Txantiloi:Txp⁴ izeneko distantzia berera dauden punties osatua.

³ Txantiloi:Txp: Zirkulu edo esferaren barneko puntua, zirkunferentziaren edo gainazal esferikoaren puntu guztietatik distantzia berera dagoena. / Simetria zentrala duen poligono edo poliedro baten erdiko puntua.

⁴ Txantiloi:Txp: Zirkuluaren zentrotik zirkunferentziako edozein puntutara doan zuzenkia; esferaren zentrotik haren gainazaleko edozein puntutara doan zuzenkia.

Ezaugarriak

• Atalak​: Zentroa​, ​diametroa​, ​erradioa​, gainazal esferaren ​azalera eta esferaren bolumena​.
• Zentroa: esferaren erdian kokatutako puntua. Hau da, esfera bi zati berdinetan banatzen dituzten bi zuzenen arteko elkartokia.
• Erradioa (r): esferaren ​erdiko puntutik figuraren muga lerrora dagoen distantzia da. Hau da, ​esferaren zentrotik haren ​gainazelako edozein puntutara doan​ zuzenkia
• Diametroa: Bi erradioen batura.
• Azalera: $A=4\pi r^2$
• Txantiloi:Txpa: $V=\frac{4\pi r^3}{3}$

Gehiago jakiteko

• Euskal Wikilarien Kultur Elkartea: “#bertsomate: zirkunferentzia”. Hemendik jasota: https://www.youtube.com/watch?v=f5gccyVxRVw
• matesyconta: “Longitud de la circunferencia con problema resuelto”. Hemendik jasota: https://www.youtube.com/watch?v=d4g8Z5A3jeo
• EPV1PAC: “Cómo usar el compás correctamente”. Hemendik jasota: https://www.youtube.com/watch?v=nT8skYlF8P0
• Estitxu Txurruka eta Jesus Mari Txurruka: “Zergatik ditu zirkunferentziak 360 gradu?”. Hemendik jasota: https://zientziakaiera.eus/2016/07/12/zergatik-ditu-zirkunferentziak-360-gradu/

Bibliografia

Informazioa

Elhuyar. (s.f.). ​Zientzia eta Teknologikoaren hiztegi entziklopedikoa. Hemendik jasota: https://zthiztegia.elhuyar.eus/terminoa/eu/esfera

Etxeberria Otaegi, Elixabete (2001). ​Ikaslearen hiztegia. ​ Elhuyar/Elkarlanean: Nafarroa.

Portal Educativo.net (s.f.). ​Círculo y Circunferencia: Octavo básico-actividad número 760. Hemendik jasota: https://www.portaleducativo.net/octavo-basico/760/Circulo-y-circunferencia

Txikipedia (s.f.). ​Zirkunferentzia. Hemendik jasota: https://eu.wikipedia.org/wiki/Txikipedia:Zirkunferentzia  
Txantiloi:Txikipedia interwiki