Txikipedia:Pentagono (geometria)

Pentagono irregularra eta irregularra

Pentagonoa bost alde eta bost angelu edo erpin dituen Txantiloi:Txp da. Pentagonoak bost puntu batzen ditu, guztiak plano berean. Puntu horiek pentagonoaren erpinak sortzen dituzte.

Pentagono hitza grezierazko beste bi hitzez osatuta dago: penta (bost) eta agono (angelu); beraz, "bost angelu" esan nahi du.

Non ikus daitezke pentagonoak?

Naturan ere existitzen dira pentagonoak: okra-belarraren fruituak (artikuluaren gaineko irudia) edo ipomoea loreak pentagonalak dira. Txantiloi:Txp, bastioi askok pentagono forma dute: Txantiloi:Txp ziudadela, adibidez. Estatu Batuetan dagoen erakin ezagun batek ere forma hori du: Txantiloi:Txp izena du, eta bertako Defentsa Ministerioarena da.

Pentagono motak

Pentagonoa erregularra edo irregularra izan daiteke:

• Pentagono erregularra da alde guztiek luzera berdina badute eta izkinetako barne-angelu guztiak berdinak badira (denek 108° badituzte, zehazki)
• Pentagono irregularra da, aldiz, aldeek luzera ezberdina badute eta angeluak ezberdinak badira.

Nola kalkulatzen dira perimetroa eta azalera?

Perimetroa:

Pentagono erregularraren perimetroa lortzeko, alde bakoitzeko luzera 5ekin (pentagonoaren alde kopurua) biderkatu behar da; hau da:

$P=5\times \text{alde kopurua}$

Beraz, pentagono erregular baten aldeek 5 metro baldin badituzte, perimetroa hau izango da:

$P=5\times \text{alde kopurua}=5\times 5=25cm$

Azalera:

Pentagono erregular baten azalera kalkulatzeko, beharrezkoa da aldeen eta apotemaren luzera ezagutzea; apotema pentagonoaren erdiko puntutik, edozein alderen erdiko punturaino doan lerro perpendikularra da. Bi datu horiek ezagututa, pentagonoaren azalera honela kalkulatzen da:

$A=\frac{perimetroa\times apotema}{2}=\frac{5\times 3,4}{2}=\frac{17}{2}=8,5c{m}^2$

• 
  Pentagono erregularraren aldeak eta angeluak
• 
  Pentagono erregularraren perimetroaren eta azaleraren formulak
• 
  Pentagono erregularraren aldearen eta apotemaren luzera